Çıyanların Yaşamı Ve Beslenmesi
Araştırmalara göre 2000'e yakın türü olduğu bilinen ve etçil olan çıyanlar kışları genellikle karanlık, nemli ve tenha yerlerde saklanırlar.İlkbahar ve yaz aylarında yumurtalarını nemli toprağın, oylukların içine bırakırlar.Bazı anne çıyanlar yumurtaları korur ve yavrulara bir süre bakar.Tek yumurtlamada onlarca yumurta çıkarabilirler.Doğan yavrular erginlere benzerse de halka sayıları daha azdır.Her deri değiştirmede halka sayıları artarak büyürler.Ormanlık bögelerde, seralarda, bahçelerde, çürük yaprak ve saksılar altında bol rastlanan 2-3 cm boyundaki Lithobius cinsinin yumurtadan çıkan yavrularında 7 segment (halka) bulunur.Çıyanlar gece ayakkabı, çadır, çaydanlık ve su testilerine girerler.Çıyanlar, gece faaliyete geçerek; hamam böceği, yaprak biti, kitap böceği, sümüklü böcek, toprak solucanı ve hatta küçük kertenkele ve fareleri zehir çengelleriyle ısırarak felce uğratır ve yerler.Daha çok fare ve fare gibi küçük memeli hayvanlara saldıran çıyanlar, bu canlıları yaklaşık 30 saniye içinde öldürebilirler.Mutfakta, lavabo yakınlarında, duvar ve bodrumlarda bol rastladığımız kıl gibi ince antenli ve uzun bacaklı ev çıyanı; hamam böceği, örümcek ve böcekleri avlarlar.Çoğunun zehiri insanlar için önemsiz sayılabilecek derecede olsada, ısırığı yanma yapar.Tropik bölgelere gidildikçe boy ve zehirleri artar.15 cm boyundaki "Bermuda çıyanı" ısırdığı insanı birkaç gün ateşler içinde bırakır.Güney Amerika ve Hindistan’da bol rastlanan 26,5 santimetrelik dev çıyanın zehiri insanı öldürebilir.Bu nedenle çok iri olanlarından ise her ihtimale karşı uzak durmakta fayda vardır.